میوه گل ساعتی یک گیاه بالارونده ی چوبی است که بومی نواحی گرمسیری امریکا میباشد . میوه ی گل ساعتی به دلیل گلهای سفید زیبا یش همراه با شکوفه های تاجی ارغوانی تا صورتی رنگش شناخته می شود . برگهای میوه ی گل ساعتی چند قطعه ای و بدون کرک است . دو واریته تجاری اصلی ان عبارتند از : میوه ی گل ساعتی ارغوانی ( Passiflora edulis L) و میوه گل ساعتی زرد ( (P. edulis f. flavicarpa) . میوه گل ساعتی ارغوانی عمدتا در افریقا و هند کشت می شود و میوه گل ساعتی زرد پرو و برزیل و اکوادر کشت می گردد . قسمتهای مورد استفاده : برگها و ساقه ها و میوه های گل ساعتی مواد شیمیایی گیاهی: caratenoids, harmaline ,harmuna ویتکسین و ایزوویتیکسین و کریسین و اسکوپولتین و کارتنوئدها و تئوبروین . خصوصیات دارویی (درمانی ) : عصاره ان اما عمدتا برگهای میوه گل ساعتی حاوی الکالوئیدها و محتوی هارمان است که فشار خون را پایین می اورد و دارای عملکرده ضد اسپاسمی ( انقباضی ) و ارامش بخش است . برگهای میوه ی گل ساعتی در بسیاری از کشورها به عنوان دارو استفاده میشود . گل میوه گل ساعتی خاصیت ارام بخش ملایم را دارد و میتواند به ایجاد القائ خواب کمک کند گل میوه گل ساعتی در درمان بیماری های عصبی و بچه های (easily excited ) به اسانی به هیجان امده وتنگی نفس (که به علت انقباض عضلات جدار قصبته الریه ایجاد می شود. گل میوه گل ساعتی گاهی اوقات به عنوان یک هالوسیندژن ملایم استفاده می شود.
تکثیر:
گیاه رونده ی میوه گل ساعتی اغلب از بذرها رشد می کند . واریته های زرد دگر گرده افشان می باشند و این امر مشکل نر عقیمی را حل میکند . بذری که بلافاصله پس از خارج شدن از میوه ی کاشته شود در طی 10 الی 20 روز سبز خواهد شد . بذرهای تمیز یا ذخیره شده نرخ کمتر یا کندتری را در سبز شدن خودنشان میدهند . بذرها باید در عمق 2/1 تا 1 اینچ در بسته ها کاشته شوند ونهال ها ممکن است هنگامی که به ارتفاع 10اینچ می رسند پیوند زده شوند.اگر بلند تر شوند(تا ارتفاع 3فوت)نوک انها باید زده شده وگیاهان به شدت ابیاری شوند. گیاهان همچنین می توانند با لایه ها یا قطعات چوب بالغ با 3 الی 4 گره تکثیر شوند.ریشه دهی ممکن است به وسیله تیمار کردن با هورمون تسریع شود. قطعات باید به خوبی ریشه دهند و در طی 90 روز برای اغاز رشد اماده شوند. پیوند زدن یکی از روش ها(ابزار)مهم برای تداوم بخشیدن به هیبرید ها وکاهش تخریب نماتد ها و بیماری ها با استفاده از ساقه زیر زمینی میوه گل ساعتی زرد مقاوم می باشد. قلمه ی سالم گیاهان جوان که به نهال ها پیوند زده می شوندباید قطرشان به ساقه زیر زمینی برسد. ممکن است هم یک پیوند اسکنه ای و هم یک پیوند زبانه ای یا یک پیوند جهانی گوه ای ایجادشود/
برداشت:
میوه هنگامی که می رسد به سرعت از رنگ سبزبه رنگ ارغوانی پر رنگ تغیر می کند. سپس طی چند روز به روی زمین ریزش می کند. انها را می توان همبا چیدن هنگامی که تغیر رنگ دادن و یا با هروز جمع کردن از روی زمین برداشت نمود. برای ذخیره کردن گل ساعتی انها را به ارامی شسته و خشک کرده وسپس در بته هایی قرار می دهیم. انها باید بین 2تا 3 هفته در دمای f50 باقی بمانند. این میوه ها هنگامی که به ارامی خشک و چروکیده می شوند شیرین تر هستند. هم میوه وهم عصاره به خوبی فریز شوند. مزه وهم بوی میوه گل ساعتی به خوبی اب مزه و بو ( citrus) و دیگر میوه ها ترکیب شده و به سرعت توسط بسیاری از مردم قابل حس کردن و ارزیابی است که در نتیجه انها با ان اشنا می شوند( حضور انها راشناسایی می کنند )
کالتیوارها/فرم ارغوانی:
(Black Knight):رشد و گسترش یافته ما سا جرست برای محیط کشت گلدان توسط ( Patrick Worley). دارای بوی خوش (رایحه وعطر) میوه ارغوانی تیره وسیاه - دارای اندازه وشکل یک تخم مرغ بزرگ – بوی ومزه عالی – مقوی – ساقه نرم ومتراکم – خود بار ور – بسیار پرثمر – شاخ و برگ براق و زیبا – برای ظروف عالی است ( Edgehill) منشا یا سرچشمه ان در ( Vista) – (Calif) شبیه به (Black Knight ) اما بسیار مقوی و رشد و توسعه بزرگتر وبا میوه ارغوانی بزرگ تر. یکی از بهترین کالتیوارهای در هوای ازاد ( صحرا ) برای کالیفرنیای جنوبی .
کشت (زراعت) :
مکان (موقعیت) : گیاهی رونده میوه گل ساعتی را در نور خورشید کامل به جز در نواحی بسیار گرم جایی که در ان سایه نسبی ترجیح داده می شود می کارند .گیاه رونده میتواند نسبتا منتشر شده بنابرین حائز اهمیت است که ان را در کنار یک زنجیره حصار متصل بهم بکاریم یا یک داربست مستحکم قبل از کاشتن نصب کنیم . این گیاهان همچنین می توانند در کنار یک الاچیق (جای پوشیده از درخت ) گیرا رشد و پرورش داده شوند.
ابیاری:
ابیاری منظم میتواند گلدهی و میوه دهی را تقریبا به طور پیوسته حفظ کند. نیاز ابیاری هنگامی که میوه ها به رسیدن نزدیک میشوند بالا اسیت . اگر خاک خشک باشد ممکن است میوه ها چروکیده شده و قبل از رسیدن دچار ریزش شوند.
هرس کردن:
هرس کردن برای نگه داشتن گیاه رونده در حصار ها برای اسانتر ساختن برداشت و برای حفظ تولید کنندگی گیاهان به وسیله ی حفظ رشد قوی لازم و ضروری میباشد . در اقلیم های بازستان گرم هرس کردن در اوایل بهار انجام میگیرد . به صورت یک روش کلی تمام رشد ضعیف را حذف کرده و در حدود 3/1 رشد قوی را کوتاه و سربر کنید . در اقلیم های بسیار گرم به یک شاخسار ضخیم اجازه دهید که پیرامون میوه رشد کند تا از افتاب سوختگی جلوگیری کند.
منشاء (خواستگاه) :
گیاه گل ساعتی ارغوانی گیاه بومی برزیل جنوبی به سمت پاراگوئه تا ارژانتین شمالی می باشد . اظهار شده است که خاستگاه (منشائ ) فرم زرد این گیاه نا شناخته است یا شاید بومی ناحیه امازون برزیل یا یک هیبرید بین (P. edulis)و(P. ligularis) میباشد . مطالعات سیتولوژوکی در خارج از تئوری هیبرید نمی باشد . در استرالیا در میوه گل ساعتی ارغوانی در نواحی ساحلی (Queensland) قبل از سال 1900 گلدهی صورت میگرفت و انها تا قسمتی بومی ان منطقه شده بودند . در هاوایی بذرهای میوه گل ساعتی ارغوانی که از استرالیا اورده شده بود برای نخستین بار در سال 1880 کاشته شد و این گیاه رونده تبدیل به گیاه پر طرفدار و رایج در باغ های خانه ها شد.
سازگاری:
گیاه گل ساعتی ارغوانی نیمه گرمسیری است و یک اقلیم بدون جنگل را ترجیح میدهد. هر چند که رقم هایی وجود دارند که می توانند دمای بالاتر از f20 را بدون اسیب دیدگی صدمه جدی تحمل کنند. این گیاه به طور کلی در کلیفرنیا – در فواصل شمالی ( San Jose) منطقه ( Monterey Bay ) وناحیه ( San Francisco Bay ) رشد می یابد. این گیاهان رونده ممکن است برگهایشان را در زمستان های سرد از دست بدهند. ریشه ها اغلب حتی اگر نوک انها از بین بروند دوباره جوانه زده وسبز می شوند. این گیاهان در گرمای شدید تابستان به خوبی رشد نمی کنند. میوه گل ساعتی زرد گرمسیری یا نزدیک به گرمسیری است و بسیار ساس ( غیر مقاوم ) نسبت به هوای یخبندان میباشد هر دو فرم باید از باد دور نگه داشته شوند. به طور کلی بارندگی سالیانه باید حداقل 35 اینچ باشد. گیاهان رونده میوه گل ساعتی نمونه های خوبی برای ظروف هستند اما نیازمند نگهداری می باشند. عملکرد انها در محیط های داخلی ( زیر سقف ) خوب است.
شاخ و برگ:
برگ های همیشه سبز میوه گل ساعتی متناوب می باشند در هنگام بلوغ دارای سه- لب عمیق و در اتها دندانه ای می باشند. انها دارای طول 3 تا 8 اینچ بوده سبز پر برگ و در بالا صاف و در پایین رنگ پریده و مات و مشابه ریشه های پیچک و ساقه های جوان دارای رنگ جزی ( ته رنگ )- قرمز (ارغوانی ) خصوصا در فرم زرد می باشند.
گل ها:
منفرد و گلها خوشبو و معطر عرض ان 2تا3 اینچ در هر گره در یک رشد تازه ( جدید ) تولید میشود . شکوفه سه براکته ( برگچه زیر گل ) بزرگ و سبز رنگ برگ مانند شامل 5 کاسبرگ سفید متمایل به سبز و 5 گلبرگ سفید تاج ریشه مانند مستقیم ( راست ) گل شعاعی نوک سفید که در پایه به رنگ ارغوانی میرسد . انها همچنین دارای 5 پرچم با بسکهای بزرگ و تخمدان و خصوصیت انشعاب ( شاخه ) سه گانه یک ساختمان مرکزی غالب را تشکیل میدهند . میوه گل ساعتی ارغوانی خود بارور است ام گرده افشانی ان در تحت شرایت مرطوب بهتر است . گل ها فرم زرد کامل هستند ام عقیم می باشند . زنبور عسل های جنس(xylocopa) (corpenter bees) بسیار بیشتر زنبورهای عسل (honey bees ) در گرده افشانی موثر ( غیر کارا ) است . گل ها همچنین میتوانند به صورت دستی گرده افشانی شوند .
پیوند زنی:
از نهال های قوی ( granadilla) ( انواع گل ساعتی گرمسیری که میوه ای به بزرگی سر بچه می دهد ) که دارای بلندی 30-20 سانتیمتر است استفاده شود. نهال ها را قطع کنید پایه با ارتفاع حدود 10 سانتیمتر را باقی گذاشته و یک شکاف 3 سانتیمتری در بالای ان ایجاد کنید قلمه گوه شکل با کییفیت خوب گونه با بازدهی بالا را در ان قرار میدهند . پیوند را نوار پلاستیکی ( جدا شده از یک کیسه پلاستیکی قدیمی ) بپوشانید و نهال را در زیر سایه نگهداری کنید و به خوبی برای مدت یک ماه ان را ابیاری نمایید . از سایه خارج کنید و اجازه دهید برای مدت یک یا دو ماه دیگر قبل از نشا کردن ( کاشتن در فواصل معین ) رشد کند . پیوند زدن قلمه برروی پایه (granadilla ) .
پرورش گیاهان جوان:
میوه گل ساعتی بروی داربست ر جایی که از انها به خوبی محافظت و نگهداری میشود بهتر رشد میکنند و در فواصل 3 متر نسبت به هم با فاصله 2 متر بین ردیف ها کاشته میشوند . در ابتدا این گیاهان بر روی ستون چوبی رشد کرده تا چیزی را تولید کنند که به ان ( leaders) میگویند . اجازه دهید دو قلمه ی قوی رشد کرده و سپس بقیه قلمه های دیگر را به طور منظم برداشته و جدا کنید . هنگامی که گیاهان در حال رشد هستند سیستم داربست را بسازید. ( ایجاد کنید ) ( به شکل زیر نگاه کنید ) ابتدا هنگامی که شاخه های فرعی (leader ) به سیم ها رسیدند انها میتوانند در طول ان سیم رشد کنند . شاخه های فرعی ثانویه شکل گرفتند و اویزان یا معلق می شوند جدارهای شاخه های فرعی نیز شکل میگیرند . سعی کنید از در هم پیچیدگی زیاد این شاخه های فرعی یا ثانویه جلوگیری شود. گره های محکم منجر به بیماری ها می شوند . در هم پیچیدگی مشابه این تصویر منجر به بیماری میشود شاخه های فرعی را قبل از رسیدن به زمین برای جلوگیری از بیماری قطع کنید هرگز شاخه های فرعی را که در طول زمین در پشت سیم کحشیده شدند را قطع نکنیم . در طول فصل ها به طور منظم شاخه های فرعی ضعیف یا بیمار را قطع کنیم اما هرگز شاخه های فرعی (leader ) را قطع نکنیم . شاخه های فرعی را که تولید میوه انها به انتها رسیده است قطع کنیم .
برداشت:
این گیاهان 8تا20 ماه بعد از نشائ کردن تولید میوه میکنند . میوه در طول سال تولید می شود اما معمولا زمان های بهینه ای برای برداشت انها وجود دارد .گیاهان برای 3الی 6 سال تولید کننده میباشند . اغلب گیاهان با بالاترین بازده در ابتدا از بین میروند . در هنگام رسیدن میوه ها بر روی زمین ریخته جایی که انها را میتوان برداشت کرد . زمین باید عاری از علفها ی هرز نگه داشته شوند با وجود اینکه برخی از زمین های با پوشش کم می توانند به جلو گیری از اسیب دیدگی میوه ها کمک کنند ریشه های گیاه میوه گل ساعتی یک ناحیه بسیار گسترده را تحت پوشش قرار میدهند تا قطر 6 میلیمتر و اغلب بسیار نزدیک به سطح خاک می باشند . حتی گودال ها یا حفره های خفیف ( کم ) هم ممکن است منجر به صدمه یا اسیب دیدگی شود . کاشتن گیاهان با پوشش دهی کم نظیر ( cow peas) چمن یا (lablab ) ممکن است بهترین پاسخ ( بازدهی ) را داشته باشد. همیشه بهتر است که اجازه دهیم که میوه های رسیده ریزش کنند . چیدن میوه ها منجر به این میشود که عصاره کمتر شیرین باشد کیفیت کاهش یافته و ممکن است منجر به اسیب دیدگی هایی بر روی گیاه شود که منجر به بیماری میگردد.
ساختن دار بست:
متداول است که معمولا داربست هایی مشاهده شود که بعد از 1 یا 2 سال در اثر صدمات توسط موریانه تخریب شده باشند . از چوب های قوی و خوب مناسب که یا نسبت به موریانه مقاوم باشد یا با مواد نگهدارنده ( محافظ ) قابل محافظت و بهبود باشد استفاده کنید . ایدهال است که از چوبهایی استفاده شود که دارای قطر 20 سانتیمتر و طول 2.8-2.6 متر باشند . انها را در محدوده ی 60 سانتیمتر در زمین قرار داده و با سیم های داربست انها را بهم ببندید . روشهای گوناگونی برای بستن سیمها و ردیف ها یا پایه ها برای در وضعیث پا بر جا و عمود نگه داشتن انها وجود دارد . حفره ها را با فاصله 6 متر به ازای دو شاخه فرعی ( leader) در بین انها فاصله بندی کنید .
محیط رشد :
هرس کردن یک کار ضروری برای حفظ سلامتی گیاه رونده است . هرس کردن گل دهی را افزایش و گاهی نیز هرس کردن رشد قوی رابه گیاه بر می گرداند و بدون مراقبت وتوجه گیاه میوه گل ساعتی می تواند به اسانی بر دیگر گیاهان باغ غلبه یافته و انها را در مقابل نور خورشید در سایه قرار دهند.(جلوگیری کردن از رسیدن نور خورشید به سایر گیاهان) گلدهی از اوریل- نوامبر رخ می دهد اما گاهی ممکن است در طول سال اگر شرایط خوب باشدادامه یابد. کلهای منفرد برای تنها 24-12 ساعت قبل از بسته شدن شکوفه ها می کنند. گلها خود گرده افشان ( گرده افشانی خود به خود گیاه انتقال گرده از کیسه گرده به مادگی همان گیاه ) هستند و متقابلا در انهای میوه سبز در هنگام رسیدن ارغوانی رنگ می شود. میوه ها اغلب 80 روز بعد از گل دهی می رسند. گیاهان رونده به نور خورشید کامل علاقه داشته به جز در اقلیم هایی که دما اغلب بیشتر از 100f باشد که در این شرایط باید به گیاه رونده سایه داده شود. باید مکررا ابیاری شده وشرایط زهکشی مناسب به خوبی فراهم شود. گیاهان دارای زندگی کوتاه بوده و اغلب برای 4تا6 سال محصول وتولید خوب را حفظ می کنند. برداشت میوه ها در هنگام ریزش میوه ها از گیاه انجام می گیرد. میوه ها هنگامی که بر روی سطح انها چروک ها یی ظاهر می شود بهتر خورده می شوند.
موارد استفاده :
گوشت میوه اغلب تازه خورده می شود بذرها (دانه ها) خوراکی هستند. در نوشیدنی ها - دسر ها – سس ها و بسیاری از غذاهای دیگر به عنوان ماده معطر کننده (خوشبو کننده ) استفاده می شوند.دانه ها را میتوان از گوشت میوه با قرار دادن گوشت میوه در یک مخلوط کن (blender ) با سرعت پایین استخراج کرد. مخلوط به یک صافی یا فیلتر فرستاده شده تا گوشت میوه و عصاره ان را نگه دارد.
حوزه بومی :
بومی امریکایی جنوبی – پاراگویه – برزیل و ارژانتین میباشد.امروزه گیاه میوه گل ساعتی در سراسر کره زمین رشد می کندوجمعیتها ی خودروقابل ملاحظه (بزرگ) امروزه در اسیا و هوایی رخمی دهد. میوه گل ساعتی نیمه گرمسیری است و در نواحی گرمسیری در نقاط مرتفع یافت می شوند. در هاوایی میوه گل ساعتی تمایل دارد به صورت وحشی بیشاز 1000f رشد کند. علی رقم اهمیت محصولات تجاری هر دو نوع میوه های گل ساعتی تبدیل به گونه های افت در برخی ازنواحی گرمسیری خصوصا هاوایی و دیگر جزایر اقیانوس ارام می شوند.
محقق:رامین بابادائی سامانی
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی
دکتری تخصصی کشاورزی - علوم باغبانی
روز بخير كاربر مهمان! 
